Van sikkel en hamer

32

chozen en die der gecollectiviseerde boeren waren als volgt verdeeld: eerstgenoemden sprongen van 100 pCt. in 1928 op 191.8 pCt. in 1931, laatstgenoemden van 100 pCt. op 161.4 pCt. Een groeiend loonoverwicht voor de boerenknechts der sovchozen derhalve. Deze conclusie wordt bevestigd door het door Gaister vermelde feit, dat het peil der loonen op de sovchozen in 1931 2y₂ maal zoo hoog was als in 1928, op sommige sovchozen, zooals op de „Gigant”, het gemiddelde loon van industrie-arbeiders in de streek bereikte. Moet men hierin een oorzaak zien voor het feit, dat onder de gecollectiviseerde boeren de groeiende neiging bestaat, naar de sovchozen over te loopen, waar zij een vasten loonnorm vinden en van den druk, dien de Sovjet-regeering op hen legt, bevrijd zijn? De Sovjetregeering gaat deze tendenz tegen door den leveringsdruk van de boeren eenigermate te verlichten, doch het verschijnsel heeft zeker de strekking van verdere proletariseering en versterking van het staatskapitalisme in den landbouw.

Een punt, dat de aandacht verdient.

Het bovenstaande betreft slechts het graan. De agrarische activiteit der bolsjewisten reikt veel verder dan het graan. Zij streven er naar, Sovjet-Rusland op het geheele terrein van landbouw en veeteelt onafhankelijk te maken. Wij moeten volstaan met dit voor het oogenblik slechts te signaleeren. Overal zoeken zij naar geschikte terreinen voor staatsboerderijen voor de teelt van suikerbieten, katoen, vlas, tabak, thee, rijst, tomaten; voor het fokken van vee en pluimvee. De vruchtbaarheid van den bodem en de verscheidenheid van klimaat zijn dienstige factoren. Fabelachtige organisaties als de Vlasbouwer, de Katoenbouwer, de Varkensfokker, de Veefokker hebben reeds hun plaats in landbouw en veeteelt ingenomen. Reusachtige hoenderparken over geheel Rusland is het nieuwste, dat op het program staat.

Indien Rusland de technische moeilijkheden, waarmede het tot nog toe te kampen heeft, weet te overwinnen, en zijn plannen doelmatig uitvoert, zal het, naar het zich laat aanzien, in een betrekkelijk kort tijdsbestek een der rijkste agrarische landen der wereld zijn, waarmede Europa ter dege rekening zal moeten houden. In welken vorm zich het agrarisch experiment verder in socialen zin zal ontwikkelen, of