Russische reisschetsen

DE HARDE PRACTIJK VAN HET LEVEN.

dat arbeiders, die zich als te actieve of al te onstuimige dissidenten doen kennen, en daardoor een gevaar zouden kunnen worden voor den algemeenen geest, volgens de gebruikelijke Russische methode op een dag eenvoudig verdwijnen, naar punten worden overgebracht waar zij zich hun zwakke positie goed bewust zijn. Wat Stalin met hen, die hem den voet dwars zetten, doet, waar zij zich precies bevinden, niemand die daaromtrent opheldering kan verschaffen. Zij bevinden zich in een of andere functie „ergens in de provincie”. Te Odessa werd ons in een vrij goed gesitueerde familie, die een o e d a r n i k aan den staat heeft geleverd, gevraagd, waar Trotzki zich ophoudt. Bij navraag bleek men ook elders niet van het lot van Trotzki op de hoogte.

Tomski, de vroegere leider der vakbeweging, was de laatste figuur met ruggegraat, die het veld moest ruimen. Volgens de uitspraak van een vooraanstaande figuur in de vakbeweging ¹), een creatuur van Stalin, met wien wij een langdurig onderhoud hadden, bestaat er in de vakbeweging „geen oppositie meer” tegen de regeeringspolitiek. In ernst verklaarde hij, dat het standpunt van Rykow en Tomski door het gros der leden van de vakorganisaties niet wordt ondersteund, dat er geen principieele verschillen meer bestaan, dat er alleen nog maar sprake kan zijn van „meeningsnuances”, die geen groote beteekenis hebben. Onze zegsman kenschetste de bolsjewistische regeering en het Russisch vakverbond als identiek, daar zij beiden voortkomen uit, en gemeenschappelijk de belangen dienen van, de Russische arbeiders. Doch in werkelijkheid heeft het Russisch vakverbond zijn oorspronkelijke taak: verdediging van het economisch belang van den arbeider, in den steek gelaten en zich, onderwerpende aan de politieke eischen van den staat, de economische bruikbaarheid van den arbeider schuivende vóór zijn economisch belang, ingeschakeld als productiefactor. De vakorganisaties in Rusland hebben het karakter gekregen van politiek-economische corporaties. Loonproblemen worden niet meer door de vakbonden gesteld, doch, indien de politieke situatie ze stelt, door de regeering naar eigen inzicht opgelost.

De jonge bolsjewisten strijden ontegenzeggelijk met de geestdrift van den soldaat. Dat is overal waar men komt duidelijk waarneembaar. Toch ontkomt ook een aanzienlijk deel van de jeugd op een zeker oogenblik niet aan teleurstelling, nl. wanneer de ingescherpte geestdrift van het ideaal haar eerste onstuimigheid verliest, de jeugd in de maatschappij zelf in aanraking komt met de harde feiten der politiek en economie, eenerzijds de dictatuur als knellend en kwellend element begint te gevoelen, anderzijds de zorgen begint te ervaren van het bestaan van den volwassene. Dit hebben wij uit den mond niet alleen van arbeiders, die zich op een gegeven oogenblik den scherpen afstand bewust worden tusschen ideaal en realiteit, tusschen de zuiverheid van het hun ge-leeraarde en de zwaarte, het vernielende en verpletterende van het dagelijksch bestaan. Wij vonden deze uitspraken bevestigd door een Engelsche dame, die tien jaar in Sovjet-Rusland heeft gewerkt en met de jeugd in nauw contact had gestaan.

Dit wil niet zeggen dat de teleurgestelden de bolsjewistische regeering ontrouw worden of haar, wanneer zij in gevaar zou komen te verkeeren, in den steek zouden laten; doch wel dat het ideaal de oorspronkelijke scherpte in hun geest verliest, dat zij meer gewicht gaan hechten aan de vervulling van hun groeiende behoeften dan aan de verwezenlijking van het communisme als

32

¹

Deze figuur heeft sedert eveneens het veld moeten ruimen.