Jerosche

BIJ DE DERDE DRUK

In Nederland wordt Jiddisch door niet-ingewijden vaak verward met Hebreeuws, de taal van de Bijbel en sinds 1948 de officiële taal van de staat Israël. Daarom is deze heruitgave van Hartog Beems Jerosche. Jiddische spreekwoorden en zegswijzen uit het Nederlandse taalgebied van groot belang. Dit zowel wetenschappelijk verantwoorde als uiterst geestrijke boek biedt geïnteresseerden in oorsprong, groei en gebruik van het Jiddisch een schat aan informatie. Het aantal belangstellenden is sinds het verschijnen van de eerste editie van Jerosche in 1959 enorm toegenomen. Kort na de Tweede Wereldoorlog waren er maar weinig plekken op de wereld waar het Jiddisch bestudeerd werd. Tegenwoordig is de taal die vaak als gevolg van de shoah als verloren is beschouwd en beschreven, onderwerp van studie aan vele universiteiten. Zij wordt ook actief gedoceerd aan tallozen die de taal van hun voorouders niet willen vergeten. Zo worden er zomercursussen Jiddisch gegeven in onder ande-re Oxford, New York, Amherst, Strasbourg en zelfs in Vilnius (Vilna), de plaats waar in 1925 het eerste YIVO Institute for Jewish Research werd opgericht. Deze leergangen hebben vooral de meest gangbare hoofdgroep van het Jiddisch, het Oost-Jiddisch, en zijn literatuur tot onderwerp.

De Jiddische taal is ongetwijfeld in veel bredere kring bekend geworden toen in 1978 de in New York wonende, van oorsprong Poolse schrijver

I.B. Singer¹ de Nobelprijs voor literatuur kreeg. Singer schreef veel van zijn verhalen voor de Jewish Daily Forward, een New Yorkse krant die ooit door tienduizenden joodse immigranten in de Verenigde Staten werd gelezen. Ook vandaag is de krant nog erg belangrijk, al verschijnt hij inmiddels niet meer in het Jiddisch.

¹

Hadda, Janet, Isaac Basbevis Singer: A Life. Oxford, 1998. Zie vooral ook de schitterende bespreking hiervan door Alfred Kazin, ‘Laugbter in the Dark’, in: The New York Review ofBooks, 23 april 1998, pagina 4.