Oorlog en Joden

hoogte bereikt, waarop U zich vol trots op de borst kunt slaan en uitroepen: „Zie de Joden hebben slechte eigenschappen, die wij niet bezitten”. Had eens wat meer zorg besteed aan hun misdeelde proletariërsjeugd, vooral in de groote steden, die dikwijls niet verder kwam dan hun sloppen en stegen en waar ze maar al te vaak het middelpunt Uwer spot waren. Inplaats hun aanpassingsvermogen, hun lichamelijke en geestelijke krachten te verhoogen, zocht men hen dikwijls op als amusement om te schudden van het lachen bij Moosie’s grappen en grollen, genietend van hun bitteren zelfspot.

Die patsenmakende Moosie was niet het prototype van den Jood. Laat hen leven naar eigen keuze, volgens eigen gevoel, als vroom of als liberaal Jood. Zoolang hun handelingen of uitingen het individu of de gemeenschap niet schaadt, laat hen vrij.

Hun vrede zij Uw vrede, hun geluk Uw geluk, hun leed Uw leed.

Hoort! Hoort! riep de socialist: „Man, kom bij ons, kom! dat alles wat gij zoekt, vindt ge bij ons; dat alles is vervat in ons program; wij socialisten, zoo was hun lokstem, schrijven immers in onze vanen, „verheffing van het proletariaat, uitschakeling van gebrek, opvoeding in den ruim-sten zin”.

En ze kwamen in drommen, de rusteloozcn, de opgejaagden, en wierpen zich in de armen van de partij, met zulk een, van vertrouwen en gelijk-

78