Oorlog en Joden

is op infame manier benut en uitgebuit, rekening houdend met en gebruikmakend van de weinige interesse, die er helaas in breede kring bestond. Dat deze lage speculatie lukte, heeft jammer genoeg de jongste geschiedenis tragisch duidelijk bewezen.

Meerdere malen, ik ben me dat ten volle bewust, maakte ik me schuldig aan een wat oppervlakkige, maar daarom niet liefdelooze, behandeling der onderwerpen, waarover nog zoo veel meer geschreven zou kunnen worden. Indien U hierover en waarschijnlijk over andere onderwerpen Uw critiek gaat uitoefenen, leg dan, billijkheidshalve, als maatstaf het feit aan, dat ik slechts een eenvoudig zakenman ben en dus geen letterkundige. Vergeet bij Uw critiek ook niet, dat ik vele toestanden of gebeurtenissen, die ik beschreef, letterlijk, zoowel als figuurlijk moest waarnemen door een kiertje van het gordijn.

Indien ik, de hoop mag koesteren, dat ik er in geslaagd ben eenige duidelijkheid te hebben geschapen in deze, gecompliceerde, door onze vijanden bewust vertroebelde materie, dan reeds acht ik mij mateloos gelukkig.

Men veronderstelle echter niet, dat ik, louter als tijdverdrijf, naar de pen greep. Immers: niet als banale tijdpasseering aanschouwt de ernstig mishandelde zijn afzichtelijke wonden.

Niet schreef ik, onder den drang, ontsproten uitsluitend uit sentimenteele dankbaarheid gespaard te zijn, maar als een dringende, zedelijke plicht. Anderen zullen het machtiger, imposanter, boeien-

20