Vermoedelijk op transport

81

Jodenkamp’ voor transport klaar te maken.¹ Het was duidelijk dat hij niet zomaar afstand zou doen van dit unieke materiaal. Toch was dit niet het enige grote bestand over de gedeporteerde Joden. In het orgaan van het landelijk bureau Nederlandsch Volksherstel verscheen in november 1945 een artikel over de cartotheek van de voormalige Joodsche Raad, die door Volksherstel werd gebruikt om informatie te verstrekken over gedeporteerde joden. De verwondering van de Burgemeester is begrijpelijk. Hij besloot meteen Volksherstel aan te schrijven.

Uit eerder genoemd artikel krijg ik echter den indruk, dat het bureau van Nederlandsch Volksherstel te Amsterdam, dat thans is overgegaan naar het Nederlandsche Roode Kruis, de beschikking heeft over materiaal, waarin het ‘Jodendom' nauwkeurig is geregistreerd en op dezelfde wijze inlichtingen verstrekt heeft als het bureau te Westerbork. Het zou mij bevreemden, wanneer het Nederlandsche Roode Kruis twee bureaux in stand zou houden, die hetzelfde werk verrichten.²

De samenwerking tussen het Informatiebureau van het NRK in Den Haag en het Inlichtingenbureau voor joden te Westerbork verliep eind november 1945 niet optimaal, zo schreef Van de Vosse. Maar de afstemming binnen verwante organisaties was niet veel beter. Het is opmerkelijk dat de directeur van het Informatiebureau niet op de hoogte was van het bestaan van zo een belangrijke cartotheek, die werd beheerd door Afdeling Amsterdam van het Nederlandsche Roode Kruis. Uiteraard was Van de Vosse geïnteresseerd in het antwoord van Volksherstel en het tekent de interne cultuur dat hij niet zelf bij de Amsterdamse afdeling informeerde.³

In de aanloop tot de samenvoeging van het Inlichtingenbureau met het Informatiebureau NRK namen de onderlinge strubbelingen toe. Het Informatiebureau verweet het Inlichtingenbureau dat het onjuiste en onvolledige informatie verschafte en stelde dat het Inlichtingenbureau niet rechtstreeks aan aanvragers mocht reageren. De toon van het rapport van het Inlichtingenbureau was geïrriteerd en leek geen voorbode van een soepele samenwerking.⁴ Op 2 september 1945 was het Informatiebureau NRK door het MG aangewezen als National Tracing Bureau. Vanaf eind 1945 functioneerde het Inlichtingenbureau te Westerbork onder de auspiciën van het NRK, in de praktijk onder het Informatiebureau NRK. Het ABC, voorheen te Vught was inmiddels te Den Haag gevestigd in de Burnierstraat. Het werkte sinds eind december 1945 onder het Hoofdbestuur van het NRK, volgens mej. Timmenga als een ‘volkomen zelfstandig bureau’.⁵ De formele scheiding leek een oplossing voor de gespannen verhoudingen, maar toch tekenden zich al snel breuklijnen af tussen de tot samenwerking veroordeelde partners. Daarentegen kwamen het Informatiebureau van het NRK in

222

¹

Ibidem.

²

Ibidem. Brief de dato 9 november 1945 van de Burgemeester van Westerbork aan de directeur van Nederlandsch Volksherstel te Amsterdam.

³

Archief Midden-Drenthe, Inlichtingenbureau voor Joden te Westerbork, ongenummerd. Brief van J. v.d. Vosse aan de Burgemeester van Westerbork de dato 14 november 1945. Anno 2010 is er nog steeds een grote afstand tussen de Afdeling Amsterdam en het hoofdkantooor van het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag. Herhaalde pogingen om inzage te krijgen in het histiorisch archief van de Afdeling Amsterdam zijn mislukt.

⁴

Ibidem. Inlichtingenbureau voor Joden. Rapport de dato 19 november 1945 over een deel der briefwisseling tussen het Informatiebureau van het NRK te ’s-Gravenhage en het Inlichtingenbureau voor Joden te Westerbork.

⁵

Archief Midden-Drenthe, dossier 80. Het Informatiewezen in Nederland en het Nederlandsche Roode Kruis. Het rondschrijven van het ABC uit 1947 bevat zware kritiek op de rol van het Informatiebureau van het NRK.