Vermoedelijk op transport

53

informatie efficiënter te sturen. Teneinde het postverkeer te versnellen werd er een speciale dagelijkse koeriersdienst met Westerbork opgezet. Aanvraagformulieren die kansrijk waren, kregen een speciaal merkteken zodat ze in Westerbork met voorrang konden worden behandeld.

In de paniek van juli 1942 hadden veel medewerkers van de Joodsche Raad rechtstreeks contact met Westerbork opgenomen en dat was zeker niet de bedoeling. Op 14 augustus 1942 richtten de Voorzitters Asscher en Cohen zich per brief tot de leiders van de bureaus in Amsterdam, teneinde de situatie onder controle te krijgen:

...Het is iedereen, ongeacht functie, verboden zich rechtstreeks telegrafisch of schriftelijk met Westerbork in verbinding te stellen, zulks op straffe van onmiddellijk ontslag. ¹

Ontslag betekende voor de functionaris en zijn gezin het onmiddellijke verlies van de Sperre. Maar afgezien daarvan werden er voortdurend medewerkers gearresteerd. Alle bureaus van de Joodsche Raad in Amsterdam kregen de opdracht het hoofdbestuur zo snel mogelijk op de hoogte te stellen als er medewerkers waren gearresteerd. Het hoofdbestuur kon dan proberen te interveniëren.

Voor zover ooit en onverhoopt weer enige actie in dit opzicht (bedoeld wordt razzia’s), dragen wij U op van alle gegevens omtrent arrestaties die bij Uw bureau of bij zijn hogere of lagere employé’s individueel mochten binnenkomen met de grootst mogelijke spoed mededeling te doen aan de Joodsche Raad voor Amsterdam, Nieuwe Keizersgracht 58, Afdeling Arrestaties. Alsdan zal van onze kant registratie der gegevens plaatsvinden, zomede worden nagegaan, of het mogelijk is, nadere stappen te ondernemen.²

Verder werd in de brief aangegeven dat verzoekschriften niet rechtstreeks aan de commandant van Westerbork dienden te worden gericht. En wat betreft de communicatiemogelijkheden met het kamp:

Wij mogen veronderstellen, dat het bekend is, dat tot nu toe een telefonisch verkeer met Westerbork niet mogelijk is. Ook de telegrafische toezending van verzoeken heeft bewezen, dat telegrammen door overbelasting van de plaatselijken P.T.T. ons bureau in Westerbork pas bereikten nadat de transporten Westerbork reeds hadden verlaten.³

Midden juli 1942, juist toen er zoveel mensen werden aangevoerd, was er dus geen telefoonverkeer mogelijk met het kamp, terwijl het telegraafkantoor overbelast werd. Deze bottleneck in de middelen voor communicatie was vermoedelijk het gevolg van bewust Duits optreden. Het leidde ertoe, dat vele medewerkers van de Joodsche Raad persoonlijk naar Westerbork afreisden om daar de belangen van cliënten te regelen. De vele bezoeken werden door de kampcommandant gesignaleerd en door hem niet op prijs gesteld. Hij deelde in december 1942 aan voorzitter Cohen zijn ongenoegen over deze situatie mee. Deze richtte op 17 december 1942 samen met Asscher een schrijven aan de Chefs der Afdeelingen van den Joodschen Raad voor Amsterdam:

Mededeling van de Voorzitter Cohen, alleen mondeling voor te lezen⁴

Het is derhalve voor ieder in het vervolge verboden (behalve voor hen die in het werk in Westerbork zijn ingeschakeld) om zonder toestemming van de Voorzitters het vluchtelingenkamp te bezoeken.⁵

¹

Brief gedateerd 14 augustus 1942 gericht aan de ‘Heren Leiders van de Bureaux van de Joodschen Raad voor Amsterdam te Amsterdam’, Archief NRK-IB, toegangsnummer 21, voorlopig archiefblok 492.

²

Ibidem. Brief van Asscher en Cohen de dato 11 augustus 1942.

³

Ibidem.

⁴

Ibidem. Brief de dato 3 september 1942.

⁵

Ibidem. Brief de dato 17 december 1942, ondertekend door A. Asscher en D. Cohen.