De wijze kater

HEIJERMANS

en dat van grootvader — omdat ze arme menschen niet kon weigeren.

KATER Verder?

JONATHAN Toen m’n vader stierf, was ik de baas — de baas over de boeren, de paarden, de koeien, de schapen en jou.... Maar niemand mocht me. Grootvader noemden ze een schurk, vader een afzetter. Ze zeien het niet hardop. Ze dachten het Liep ik in het dorp, dan groetten ze stug. Achter mijn rug balden ze de vuisten. Het is niet prettig, Hans, enkel haat om je heen te voelen, haat als je eet, haat als je drinkt, haat als je in het zonnetje zit, haat als je slaapt. En het is niet prettig, dat de gebraden duivgn je in je mond vliegen, zonder dat je er iets voor heb gedaan.

KATER.... Nou overdrijf je. Een gebraden duif in je mond is geen bepaalde bezoeking....

JONATHAN Toen, om ze m’n grootvader en vader te laten vergeten en die haat van me af te houden, heb ik domme dingen gedaan,

KATER Welke domme dingen?

JONATHAN Ik liet de boeren geen pacht meer betalen, ik verkocht de paarden, koeien en schapen voor niemendal aan menschen, die krom leien van zorg, ik maakte schuld, om anderen van schuld af te helpen

— ik leefde als een gek, om den reuk van het geld, dat ik geërfd had, kwijt te raken — ik strooide links en rechts en was blij als ik stakkers uit ellende verloste — en juist toen ik begon te gelooven, dat ze hier en daar van me hielden, dee ik drie ontdekkingen, de eerste: dat ik me tot over m' ooren vast had gewerkt — de tweede: dat ik zelf slachtoffers, en het meest onder arme bliksems, gemaakt had — de derde: dat geleend geld je dubbel zooveel vijanden bezorgt. Eerst hebben ze me gehaat, omdat ik teveel

— nu haten ze me, omdat ik te weinig heb. Snap je?

KATER Nee, als ik te veel heb, kijk ik niet naar de

rest om, en als ik te weinig krijg, néém ik tot ik te veel heb. Dat is de cirkelgang van de natuur. En de natuur heeft — al moet ik het duizendmaal zeggen

— altijd gelijk! Nou, patroon, wat zullen we doen,

21