Het Jonas Daniel Meijerplein

PLEIN TUSSEN DE PLEINEN

1VÏ en kan zonder meer vaststellen, dat wanneer een Jood - sprekende over het Ghetto - gewaagt van „het” Plein, daarmee zeker niet in eerste instantie het Jonas Daniël Meijerplein behoeft te bedoelen. Daarbij komt, dat voor niet-Joden dit Meijerplein in weinig opzichten verbonden is met Joodse folklore of Joodse eigenaardigheden. Dit is veel meer het geval met het Waterlooplein.

Wij raken hier een kernprobleem in de beoordeling van het Ghetto niet alleen, doch meer nog in, wat wij zouden kunnen noemen, de literaire verbeelding van de Amsterdamse Jodenhoek. De Jodenhoek is tientallen malen beschreven. Van Multatuli tot ver voorbij Meijer de Hond. In de lange reeks van letterkundigen, die hun pen hebben beproefd op de beschrijving van het Joodse Amsterdam, vinden wij namen als A. van Collem, Israël Querido, Herman Heyermans, Carry van Bruggen en Jacob Israël de Haan. Nochtans zal het niemand gemakkelijk vallen, een beschrijving te vinden van het Plein, waarvan wij de historie in dit geschrift moeten realiseren.

Bij literair-historische analyse valt nog iets op. Er zijn plaatsen in het Ghetto, die voor bepaalde schrijvers wezenlijke betekenis hebben gehad. Voor Israël Querido is dit zonder meer de omgeving van de Zuider-toren. De Breestraat trok figuren als Sani van Bussum en A. van Collem. De laatste, begaafde dichter, heeft in de Kroniek van P. L. Tak in een prozagedicht de Jodenbreestraat vereeuwigd, maar ook zwierf hij - als Herman Heyermans - langs Uilenburgersteeg en Joden-Houttuinen in

.de wijk der ventende profeten En profetessen wiegend aan de kar...”

En dan de reeds genoemde Meijer de Hond, zelf kind van het Ghetto, wiens gehele bundel Kiekjes I is gewijd aan Jodenbreestraat en Water-

31