Waar wij ballingen zijn

heid hun bekend was. Reeds voor de staking hadden zij contact met een lid der CPN, dat goed met de organisatorische structuur en politiek van deze partij op de hoogte was. Op 20 februari berichtte deze spion dat de opbouw van de illegale CPN voltoond was. Tot arrestatie ging de S.D. nog niet over, daar men ‘het spel wilde voortzetten, met het doel in de top van de organisatie binnen te dringen.’ Door de staking, alsmede door de aankondiging, dat op 6 maart weer gestaakt zou worden, veranderde de Sicherheits-polizei echter haar tactiek. Nadat op 27 februari reeds vier communisten waren gearresteerd, volgden er spoedig meer en in verloop van 2 maanden werden 22 ‘topfunctionarissen’ en ongeveer 90 personen van het lagere kader gearresteerd. Hellendoorn en Coenradi werden gefusilleerd; Heemskerk met wie zij beiden op de zaterdagavond vóór de staking waren bijeengekomen, kreeg levenslange gevangenisstraf en overleed later in een concentratiekamp. Tegelijk met de twee eerstgenoemden werd ook ]. Eyl gefusilleerd, die op 26 februari, terwijl hij manifesten uitgaf, op aanwijzing van een N.S.B.-er gearresteerd was. De terechtstelling van deze drie communisten vond op 13 maart plaats, gezamenlijk met het fusilleren van de 15 ‘Geuzen’ die reeds vóór de februari-staking gearresteerd waren. Van de 110 gearresteerde communisten werden twee en twintig vervolgd. Daar hun optreden plaats had gevonden vóór 22 juni 1941, de dag waarop de Duitsers de Sovjet-Unie binnenrukten, werden hun handelingen niet als begunstiging van de vijand beschouwd en vond het proces, dat in september 1941 werd gevoerd, niet voor een militaire rechtbank plaats. De tegen hen uitgesproken straffen varieerden van twee tot zeven jaar tuchthuis. Drie hunner, Adr. van Waert, B. Hottinga en ]. van Weezel, keerden niet uit de concentratiekampen terug.

In verband met de oproep van de CPN om op 6 maart in staking te gaan, arresteerden de Duitsers daags tevoren L. Schijvenschunr-der, die hiervoor manifesten had aangeplakt; hij werd op 6 maart gefusilleerd.’

164