Hoge hoeden, lage standaarden

HOGE HOEDEN / LAGE STANDAARDEN

omdat de kinderen Zaterdagavond dikwijls veel later dan andere avonden naar bed gaan. In het algemeen komt de joodsche school dikwijls in strijd met de orde in het gezin. In een der verslagen van den inspecteur van de joodsche godsdienstscholen klinkt de verzuchting: bij vele oud-leerlingen herkent men nauwelijks eenig spoor van den ernst van godsdienstige en zedelijke opvoeding. Het heeft den schijn alsof de bedoelden hoegenaamd niets van den invloed van het godsdienstonderwijs overgehouden hebben. Deze conclusie geldt eveneens voor de velen, die in hun jeugd particuliere lessen hebben ontvangen.’

Dit dus ontleend aan een officieel eigen rapport!

Er was iets met die lage standaarden - er was iets met die hoge hoeden. Van een jodendom thuis, dat vroeger echt joods onderwijs kon begeleiden, was helemaal geen sprake meer. Die steeds maar slinkende groep van orthodoxen (en het bescheiden aantal zionisten) even buiten beschouwing latende. Wie kwam er nog in sjoel om kaddiesj te zeggen voor zijn ouders. De 22ste druk van de ‘zeven stuiverstefille’ uit 1937 (het in Nederland sedert tientallen jaren gebruikte gebedenboek) kent op pagina 77 al het kaddiesj-gebed - het gebed voor gestorven ouders - in transscriptie!

Ik hoor en zie ze in gedachten nog wel eens, die soms academisch gevormde synagoge-bezoekers die het te kwaad kregen met het simpel voorlezen van een stukje Hebreeuws (zonder het overigens te begrijpen! ). Een opdracht waartoe een intelligente niet-joodse leerling in de vijfde klas van een Haarlems gymnasium al na 2 intensieve lesuren in staat mag worden geacht.

Het was joods gezien hier afgelopen vóórdat de moffen kwamen.

35