Hoge hoeden, lage standaarden

HOGE HOEDEN / LAGE STANDAARDEN

niet zien, hoe men met succes zou kunnen strijden tegen een Galoeth, dat nu reeds meer dan ooit de Joden uitstoot uit het economische leven der volkeren, temidden waarvan wij leven. Misschien niets zoo zeer als het Sjabbath-vraagstuk toont ons, hoe weinig de Jood in staat is, Joodsch te leven op de wijze, zooals hij dat opvat, in vreemde omgeving, omdat die hem eigenlijk niet eens wil laten leven op haar voorwaarden, laat staan op zijn eigen voorwaarden. Zoolang de Joden dan nog afgesloten leven, dus om zoo te zeggen in plaatselijke Joodsche concentraties, valt er nog wel iets van dit eigen leven te redden, maar zoodra de aanraking met de buitenwereld algemeen wordt, dicteert deze onverbiddelijk hare wetten.

De buitenwereld doet dit soms opzettelijk, om den Joden het leven zoo moeilijk mogelijk te maken, gelijk in Polen, maar nog vaker onopzettelijk, eenvoudig, omdat de heerschende gemeenschappen in hun leven hun eigen normen doen gelden en geen enkele reden hebben, om op vreeds normen te letten. Daarbij behoeft nog in het geheel geen boos opzet in het spel te zijn. Hier in Holland bijvoorbeeld zal niemand een Jood willen beletten, den Sjabbath te houden, maar het leven van het heele volk is op werken op Sjabbath ingericht en wie is nu bereid, zoo hij al Joden in betrekking wil nemen, in zijn bedrijf met de bijzondere Joodsche behoeften rekening te houden? Zelfs voor Joden is, van eenige zeer speciale bedrijven af gezien het sluiten der zaak op Sjabbath een zware belemmering in den scherpen strijd om het bestaan en het tewerkstellen van Sjabbath-houdende Joden steeds een daad van niet zuiver economische aard, doch een concessie, die door den employé gewoonlijk met slechtere betaling of slechtere arbeidsvoorwaarden moet worden vergoed.

Er is dus eigenlijk geen sterker Zionistisch argument dan het Sjab-bathvraagstuk.’

Wie ook (vooral na 1929) kon zich de luxe permitteren in het maatschappelijk bedrijf (toch reeds zo moeilijk) één extra werkdag vrijaf te nemen. Welke niet-joodse werkgever was zo dwaas daaraan mee te doen. Naar de kalenderdagen waarop de jomtef zou vallen (vooral in die joods-intensieve september-oktober maand, die der zogeheten ‘herfstmanoeuvres’) werd vol angst uitgezien. Stel dat de feestdagen (zoals dit jaar 5729) op maandag en dinsdag vielen .. .

118