Zij lieten hun sporen achter

BRONNEN EN LITERATUUR ‘sochrem’

Zie voor de cultuurhistorische achtergrond van de 'soucher': H. Beem, De verdwenen Mediene, Amsterdam 1950, waaraan een enkel citaat werd ontleend. Ook zijn Jerosche; Jiddische spreekwoorden en zegswijzen uil het Nederlandse taalgebied, Assen 1959, werd geraadpleegd.

Voor de familiegeschiedenis van de Van den Berghs werd gebruik gemaakt van S. van den Bergh Jr., Het leven van het echtpaar Simon van den Bergh en Ehsabeth van der Wielen. Rotterdam 1907, naar deze uitgave onveranderd herdrukt in 1952. Zie voorts C, Wilson, Geschiedenis van Unilever, Nederlandse bewerking van ]ane de Iongh, ’s-Gra-venhage 1954.

Voor manufacturen zie A. Wolff-Gerzon. ‘Au Bonheur des Dames'; uit het Nederlandse kledingbedrijf van de laatste honderd jaar, Amsterdam z. j.

RODE BLOESEMS

De beschouwingen van dit hoofdstuk berusten geheel op zelfstandig onderzoek.

VOLK VAN HET BOEK

Voor L. Simons zie Ter herinnering aan Dr. Leo Simons, Amsterdam-Sloterdijk 1933, en voorts L. Simons, Tol afscheid; boeken en hun betekenis, Amsterdam 1930.

Over de Querido's zie A. Querido, Anthonie Donker en Th. Wink, Emanuel Queri-do, Amsterdam 1955.

Voorts in het algemeen over het aandeel der joden aan de Nederlandse literatuur: S. van Praag, De West-Jodenen hun letterkunde sinds 1860, Amsterdam 1926. Niet zonder betekenis zijn ook de beschouwingen van J. Hiegentlich, in Ha'lscha, iven v.

KINDEREN AAN DL ZEE

Over Jozeflsraëls zie H. E. van Gelder,Jozef Israëls, (Palet Serie), Amsterdam z.j., en J. Israëls, Spanje; een reisverhaal. ’s-Gravenhage 1899. waaraan citaten werden ontleend.

Zie voor de beschouw ingen van Esther de Boer-van Rijk haar Ik kijk terug; episodes uit mijn leven. Amsterdam 1934. Het citaat van S. van Praag komt voor in zijn essay 'Bij dedood van Estherde Boer-van Rijk’, Ha'lscha, ix, 9, september 1937.

Zie voor Dr. M. B. Mendes da Costa de necrologie door J. KalfFjr. in Jaarboek Mjj Nederlandsche Letterkunde, Leiden 1940. De autobiografische beschouwing van Mendes komt voor in De Nieuwe Gids van 1926.

KINDEREN AAN DE SLOOT

De gegevens over het Joodse milieu van de familie de Haan werden door ons in opdracht van de voormalige staatssecretaris Mr. Y. Scholten samengebracht in een uitvoerige documentatie (1961).

256