J.K. Rensburg 1870-1943 - een Joodse graalzoeker

de joden goed. Voor Nederland, bij Da Costa ‘het Israël van het Westen’, werd ook in Rens’ conceptie een warm plaatsje ingeruimd, onder de scepter van Koning Davids calvinistische naneven.¹¹

En die mythe wilden de marxisten zo maar de das omdoen. Diezelfde diehards wier vlijmscherpe verklaring en oplossing van het joodse vraagstuk aanvankelijk nota bene de zijne waren en tot ver na 1918 de zijne bleven!

In 1908 vertaalde hij (en eigenlijk niet zo best) Marx’ beruchte beschouwingen De Joden-questie door Karl Marx, kritiek op het Jodendom, het Christendom en den Staat, met als slotconclusie:

‘Zodra het de maatschappij gelukt het kenbare wezen van de Jood, de sjacher en zijn bestaansvoorwaarden op te heffen, is de Jood onmogelijk geworden, omdat zijn bewustzijn geen voorwerp meer heeft, omdat de persoonlijke grondslag van het Jodendom de practische behoefte vermenselijkt, omdat de botsing van het per-soonlijk-tastbaar bestaan met het soortbestaan van de mens is opgeheven.

De maatschappelijke bevrijding van de Jood is de bevrijding der maatschappij van het Jodendom.’

Hoe kon hij zulke dialectische conclusies ooit in overeenstemming brengen met de tendens van Koningschap, waarin wordt beleden, dat voor de joodse burgers èn de joodse proletariërs tezamen een nationaal-joods-Nederlandse toekomst was weggelegd, in een oranjekleurig pseudo-Zion, aan de Amstel. Was er in deze roman dan helemaal niets van Marx overgebleven? Ja toch: de godsdienst van Mozes zou het loodje leggen.

‘Wanneer de israëlitise godsdienst zou verdwijnen onder den invloed van het socialisme, dan zouden de Hebrejen zich geheel vermengen met de rest van de bevolking en meteen de naatsi expanzi vinden in Zuid-Afrika en Oost-Indië. Daardoor zou het hollandse volk een wijziging ondergaan; een niew ras zou ontstaan vooral in de Hoofdstad, dat de laksheid, de stugheid, de kleingeestigheid, de traagheid en de krenterigheid zou missen van de Hollanders, di noojt iets waagden, di vaak te nuchter dachten en liefst hard potten. De Joden waren, vlugger, niet zo stijf, zo benepen van denkwijze en weeldiger, als ze het doen konden.’ Hij filosofeerde al over het ontstaan van een half semities ras in Holland.¹²

Wie snapt daar het fijne van. ‘Onzekere, grote plannen’, zoals hij ze noemt, blijken verwarde klompen fantasie, ontsproten aan het brein van iemand die zijn pen niet meer in bedwang had. ‘Na de eerste bladzijden üep tot zijn verrassing het boek als gesmeerd.’ Maar waarheen in godsnaam wilde Dujardin, de hoofdfiguur van Koningsmacht, met wie de auteur zich kennelijk vereenzelvigde?

41