J. D. Meijerplein met Nieuwe en Grote Synagoge
In de 19de eeuw was hier (naar ik meen) een diarnant-beurs Gol-conda, die haar naam ontleende aan een der Indische landschappen, die eeuwen geleden diamant opleverden1). Nu is er het hoofdkantoor der Gemeente Waterleidingen.
Jonas Daniël Meijerplein.
Wij staan op de hoek van het plein. Een kleine historische oriëntatie vooraf. Want wel zag dit alles er een eeuw geleden nog geheel anders uit.
Het Meijerplein is aangelegd op de voormalige Deventer Houtmarkt en op gedeelten van de in 1874 gedempte Houtgracht en Muidergracht. Deze Houtgracht verbond de Zwanenburgwal met de Nieuwe Heerengracht ‘). De waterkanten droegen de zware iepenbomen, waarvan een deel is blijven staan aan de stille kant van de Snoge. 2)
En dan nog even aandacht voor de naam. Jonas Daniël Meijer (1780-1834) was een Joods jurist, die een rol van betekenis speelde tijdens het bewind van Lodewijk Napoleon 1806—1810. Hij, van moederszijde kleinzoon van Benjamin Cohen uit Amersfoort, was sedert 1808 directeur der Koninklijke Courant. De Celles noemde hem „un hom me d’infiniment d’esprit” 3) Meijer was het type van een „Israëliet”, naar emancipatorische
43
1
®) Henri Polak in Vrijdagavond VI, II pag. 120, „Het Casino verdwijnt”.
2
) Henri Polak in Vrijdagavond I.
3
) Helena Poppers: Joden in Overijsel, pag. 91