Het verdwenen Ghetto

Exterieur der voormalige Esnoga aan het Waterlooplein, naar een

kopergravure van Pieter Persoy

De eerste openbare Synagoge

Want (en we gaan slechts enkele stappen voorwaarts) op dit plein (zie de foto) stond de eerste openbare synagoge der Joden te Amsterdam, die velen onzer omstreeks 1930 nog hebben gekend als het gebouw „De Herschepping”. Het was niet de eerste synagoge.¹¹)

Aanvankelijk hebben de Sefardiem ten huize van een hunner de^ dienst verricht, zoals ook elders in Nederland (Middelburg bijv.) het geval was. Later ontstonden er twee (zelfs drie) kleine gemeenten.

De eerste sjoel van Beth Jahacob stond ook aan de Houtgracht, maar aan de overkant. Het was geen echte synagoge, waarvan de bouw officieel verboden was, doch een kamer in de woning van Gui-mez Lopez (da Costa), alias Jacob Tirado, staande „op Vloonburg tegenover de Steenvoetsteeg” (= Waterlooplein t.o. de Houtko-perdwarsstraat).

Sedert 1614 werden de diensten gehouden in het gebouw Antwer-

¹¹) Zie voor de oudste synagogen A. M. Yaz Dias en W. S. van der Tak: Spinoza Mercator et Autodidactus, 1932, vooral pag. 49-50. Voorts Vaz Dias V. A. VII, 44 en 45 „In en om het gebouw „De Herschepping”. Ook J. S. da Silva Rosa: Over de oudste Portugeesche Synagoges te Amsterdam, Chronicon Spinozanum, deel I, 1921 (sterk verouderd).

23