Het verdwenen Ghetto

Gevelsteen, vroeger Waterlooplein 13, thans St. Luciënsteeg

de vroegere eigenaars: Abraham en Isaac Pereira die beide huizen in 1656 lieten bouwen. Perceel no. II om als suikerraffinadery (toen een belangrijke bedrijfstak der Joden¹) te dienen; perceel no. 13 als woonhuis voor de laatste.

De herinnering aan hen verplaatst ons naar het midden der 17e eeuw. Isaac Pereira richtte in 1644 een „academie” op, waarvan Menasseh ben Israël de leider werd ⁸). Daardoor financieel onafhankelijk kon deze afzien van zijn voorgenomen reis naar Brazilië. Geur en kleur van een breed gebaar straalt op uit vergeelde documenten. Inderdaad, Joden van stijl.

Abraham — als Marraan: Thomas Rodrigues Pereira —- geboren in Madrid, had daar succesvol zaken gedaan, doch was tenslotte voor de Inquisitie gevlucht. Via Venetië kwam hij naar Amsterdam en werd er een steunpilaar der jonge gemeente. Aan hem droeg Menasseh het laatste deel van zijn Thesouro dos Dinim op.

Later stichtte hij tezamen met Dr. Ephraim Bueno (door Rem-brandt geschilderd) de Jesjiba „Tora Or” („Corona de Leij”) waar-

20

¹

) Zie J. J. Reesse: De Suikerhandel van Amsterdam I, 1908, waar ook over deze figuren gesproken wordt. Vgi. over de Pereira’s nog J. S. da Silva Rosa: Geschiedenis der Portugeesclie Joden te Amsterdam passim en Cecil Roth: A Life of Menasseh hen Israël, 1934 (pag. 102, 116 etc.)