Geschiedenis der Portugeesche Joden te Amsterdam 1593-1925

42

Indien wij nagaan, wat de eerste Portugeesche Joden te Amsterdam, die het Hebreeuwsch niet machtig waren, ter voldoening aan hun religieuse behoeften gelezen hebben, met andere woorden, wat in Amsterdam vóór de grondvesting der Hebreeuwsche boekdrukkerij aldaar is gedrukt, dan zien wij dat dit, behalve het reeds vroeger genoemde en datgene, wat verloren is gegaan, in hoofdzaak bestond uit Spaansche uitgaven van de Gebeden, den Bijbel en werken op ethisch en populair-philosophisch gebied. De Bijbel-uitgave, te Leiden in 1610 met Hebreeuwsche karakters gedrukt, zal onder de Portugeesche Joden toen ter tijd niet veel verbreid zijn geweest. Wij noemden reeds de Spaansche vertaling van het populaire godsdienst-philosophische werk „Chobat ha-Lebabot” („Plichten der harten”, door den Spaanschen Babbijn Bachja b. Joseph in de 11e eeuw geschreven) door Chagam Dd. Pardo (Amsterdam, 1610). Een Spaansche Bijbelvertaling verscheen in 1611, herdrukt in 1630, een vertaling der Hagada doorDd. Abenatar Mello in 1622; een deel der Gebeden (voor de Hooge Feestdagen) reeds in 1604, voor de Feestdagen in 1612. Dit laatste werk: „Segunda Parte del Si-dur”, gedrukt voor rekening van Isaac Franco den 4 Adar II 5372 (1612) heeft als titel-vignet een Phoenix uit de vlammen herrezen, met het randschrift: „Newe Salom Mi Camocha”-(„Newe Salom, wie is U gelijk”). Kan men dit als het wapen der 2e Gemeente beschouwen? Ongeveer dezelfde voorstelling bezit het archief der Gemeente als stempel, met inschrift: „Sello do K. K. de T. T. de Amsterdam” („Zegel van de Heilige Gemeente Talmud Tora te Amsterdam”). Zoo men weet, bezit de Portugeesche Gemeente tegenwoordig als wapen een Pelikaan, die haar jongen voedt door ze haar bloed uit haar lichaam te laten pikken. Hoe en wanneer het phoenix-embleem door dat van de Pelikaan is vervangen, is een vraag, die haar oplossing nog niet gevonden heeft. Het symbool van den Phoenix: de Joodsche Gemeen-