De joden in Amsterdam

Een gevolg van het hierboven beschreven verschijnsel zal zijn dat in een bepaalde levensperiode, i.c. wanneer men jonge kinderen in het gezin heeft, vele Joden actiever de Joodse tradities volgen dan tijdens de rest van hun leven. Dit zou het vergelijken van de groep van de ongeveer 20-40 jarigen met de groepen van andere leeftijdsklassen een hachelijke zaak maken, wanneer men tenminste geen rekening zou houden met deze tijdelijk werkende factor.

Omdat men zich in andere studies waar men de Joodse traditie per generatie vergeleken heeft nimmer rekenschap heeft gegeven van deze door ons aangeduide mogelijkheid van vertekening, achten wij het juist hier deze systematische fout zo duidelijk mogelijk vast te stellen. Wanneer er een tijdelijke intensivering van Joodse gebruiken plaats zou hebben in de periode dat er jonge kinderen in het gezin zijn, dan zou dit in het ter onzer beschikking staande materiaal op onderstaande wijze tot uiting moeten komen.

A.    De geïnterviewden zullen hun ouders beschrijven met meer Joodse tradities dan de generatiegenoten van die ouders, voorzover zij in onze steekproef voorkomen (nu zonder jonge kinderen), over zichzelf opgeven.

B.    Jonge gezinnen met kinderen zullen meer de Joodse tradities volgen dan jonge gezinnen zonder kinderen.

C.    Uit de binnengekomen antwoorden der geïnterviewden (die geboren zijn tussen 1901 en 1927, de middengroep dus) over hun nu volwassen kinderen en uit de antwoorden van de jongste leeftijdsgroep (de tussen 1927 en 1944 geborenen) zal men aanvankelijk de indruk krijgen, dat zij traditiegetrouwer zijn, dan in werkelijkheid het geval is.

Ter illustratie van de onder A. genoemde hypothese volgen hier enige berekeningen, waarbij wij als voorbeeld de mezoezah genomen hebben. Wij hebben hier de gedragingen van de ouders van de generatie van tussen de twee wereldoorlogen, zoals deze door de middengroep, werden gepercipieerd, vergeleken met de gegevens van de generaties van vóór de eerste wereldoorlog. Wanneer de op blz. ^2/3 onder 1 en 2 genoemde onderzoekingsmethoden beiden valide waren, zouden de ouders van de generatie tussen de twee wereldoorlogen op een ongeveer gelijke wijze de tradities volgen als de vóór de eerste wereldoorlog geborenen. Er blijkt echter, b.v. bij de mezoezah, een

SS