Dorp in de branding

I

‘De mensen deugen niet!’

Dat was het woord van de oude Bauer, en duizendmaal had hij het uitgesproken. De mensen die het hoorden, trof het als een zweepslag, ze krompen ineen voor de man, die op een broeiend onweer leek. Een enkele donderslag, één schrille bliksemflits, dan viel de dreigende stilte weer in.

De jaren waren donker en bijna bewegingloos. Stormoord, het kleine, in duinpannen weggehurkte dorp, was een trieste plaats. De wereld mocht veranderen, het scheen, dat op dit kleine plekje aarde alles tot aan het einde der tijden gelijk zou blijven. Jan Bauer, de zoon van de man met het inslaande woord, vroeg zich af, of hij niet, evenals zijn vader, een moordende leus moest bedenken. Moordend, niet voor de anderen. Die leefden verder, zonder op of om te zien. Moordend voor hem die het woord moest uitspreken, zonder dat het zijn spanning wegnam.

Zijn vader was een grote, hoekige man. Het vel van zijn gelaat stond strak getrokken om de jukbeenderen, de ogen waren kieren, waardoor de gretige wereld binnendrong, en zij moesten zien, of zij wilden of niet. De oude, afstammeling van West-faalse boeren, die een eeuw of langer geleden naar Holland waren getrokken, had hier een bakkerij gedreven. Men kende hem in het dorp als een mensenhater. Deze reputatie beschouwde hij als een van de weinige positieve waarden, die hij had verworven.

Toen hij ruim vijftig jaar was, had de oude zijn zoon, zijn enige, bij zich geroepen. De kamer was halfdonker. Een spookachtige figuur zat aan de tafel, de handen aan weerskanten van een omvangrijk boek.

‘Luister,’ zei hij.

De zoon ging tegenover hem zitten. Het stormde, regen sloeg de ruiten blind.

^cWe zijn allen dwazen/ zei de oude fel. ‘Gekken zou een te sterk woord zijn. We zijn te klein om gek te worden. Ik drijf

7