Jeugdherinneringen

VRIJDAG

Mijn stille berusting was vrijwel zeker het gevolg van het feit, dat ik dan heel verzadigd was. Zoo langzamerhand was het dan negen uur geworden en voor dat wc thee gingen drinken en fruit eten, waarmede we altijd wachtten tot Vader terug kwam, maakten we onder aanvoering van mijn veel ouderen broer, marschen door de suite en de gang, waarbij we marsch- en volksliederen zongen, deze lichaamsbewegingen waren de voor ons toen onbewuste „vrije ordcocfcningcn”.

Mijn broer bracht als waardig lid van een Joodsch gezin de Vrijdagavonden geheel in den familiekring door, wat ik ook heel prettig vond. Tijdens het theedrinken gingen we dan naar eigen keuze schaak- of damspelen en ook wel lezen. Daar voor de kinderen de Zaterdag een lange rustdag was, waarop het moeilijk was hen werkelijk rustig te houden, mochten wij Zaterdagmorgen lang blijven slapen en om dat te kunnen, bleven we Vrijdagavond tot tien uur op. Wanneer het klokje van tienen sloeg, ging ik hoogst voldaan en dankbaar naar bed. Ik maakte het geïmproviseerde gedeelte van het nachtgebed eens zoo lang als anders en doorkruidde het met dankzeggingen en beloften voor vorderingen en heet zoet zijn de volgende week, beloften, die ik gewoonlijk den volgenden middag met, zooals de term luidt, het uitgaan van den Sabbath.... mede liet uitgaan.