Jacob Hiegentlich

dressuur — een wereld zonder schoonheid, vreugde en goed-heid — een obsessie wordt*

De hoofdpersonen uit de genoemde boeken tonen vaak sterk verwante eigenschappen onderling* Het zijn artistieke naturen, maar zij bezitten weinig energie en geen geschiktheid voor de praktijk van het leven. Meestal zijn hun wel bepaalde talenten ten deel gevallen, doch door hun emotionele aard en hun gebrek aan innerlijk evenwicht bereiken zij geen normale ontplooiing hiervan* Hun conflicten met de maatschappij en met hun tijd zijn vaak een weerspiegeling van Hiegentlich’s eigen ervaringen en daardoor tonen zij ons de tragische zijde van zijn bestaan in een tijdperk zonder harmonie.

De compositie van zijn romans is lang niet onberispelijk* Vele hoofdrukken zijn wat fragmentarisch; enkele bestaan hoofdzakelijk uit reeksen herinneringsbeelden, impressies, grillige uitweidingen, afgewisseld door beschrijving en dialoog. Vooral in zijn vroegste romans bedient Hiegentlich zich daarbij graag van een losse, studentikoze stijl* Meer dan eens hebben critici hier aanstoot aan genomen* Toch meen ik, dat deze af keer van de logische orde ook ten dele verklaard moet worden uit zijn opvattingen als artist. Hem trof sterk, hoe chaotisch het gehele leven — ook onze eigen innerlijke wereld — kan zijn. Hij wilde in zijn romans de onmiddellijke weerslag hiervan geven* Zou hij niet ook door zijn eigenaardige compositie en stijl iets willen suggereren van het grillige, het onberekenbare, dat ons bestaan regeert ? Bovendien ontwikkelt zijn ,slordigheid’ zich soms tot een factor, waaraan zijn werk mede het spontane, boeiende karakter ontleent, dat wij dikwijls missen in de gladde volzinnen van de correcte stylist.