Als de dag van gisteren ...

Die zenuwtoevallen waren voor de familie, en vooral voor moeder, vrij lastig. Vooral toen grootmoeder Gitele bij ons kwam inwonen, nadat al haar kinderen goed en wel getrouwd waren. Als ze haar zin wilde doorzetten en ze dreigde: 'Anders gooi ik me in de zenuwen', won ze zonder moeite. En ze kon eigenwijs en eigenzinnig zijn. In onze huishouding had ze een aantal karweitjes voor zich zelf gereserveerd. Er waren bepaalde gerechten, die alleen door haar mochten worden klaar gemaakt. Dat kon zij alleen, beweerde ze. Onzin, moeder kon het net zo goed, maar grootmoeder ontkende dat. 'Anders gooi ik me in de zenuwen...' Uit.

Spiering bijvoorbeeld, gebakken spiering. Beweerde grootmoeder, dat er in de spieringen wurmen zitten, kleine witte wurmpjes. En dat ze die eruit moest halen, voordat ze werden gebakken. Ze lustte wel gebakken spiering, geen gebakken wurmen. Of er werkelijk wurmen in een spiering zitten, waag ik te betwijfelen. De witte krinkeldingetjes in het vlees van de visjes, zo heeft een bioloog mij eens uitgelegd, zijn geen echte wurmen. Goed, bij ons thuis was iedereen er van overtuigd, dat het wurmen zijn; afgelopen. Die wurmpjes moest je er met een fijne naald uitpeuteren, en daartoe moest men spierinkje voor spierinkje tegen het licht van een oliepitje houden. Beweerde grootmoeder: 'Dan zie je die vieze wurmen zó zitten.' Wurmen uithalen was haar werk. Niemand dorst haar het alleenrecht op dat karwei te ontnemen. Maar over zenuwtoevallen gesproken, iedereen kreeg er de zenuwen van, als grootmoeder uren en uren midden in de huiskamer bij een olielampje met een naald zat te priegelen. Rauwe spiering bezit namelijk

94