Als de dag van gisteren ...

Van Marx Uienkruier werd een ander verhaal verteld. Ik betwijfel ernstig of het op waarheid berust, maar het is te mooi om niet aan de vergetelheid te worden ontrukt. Er was een vrouw gestorven, die in het leven van de buurt enige betekenis had bezeten. Marxie had het klaar geïntrigeerd, dat hij als grafredenaar zou optreden. Zijn rede moet aldus hebben geluid: 'Daar ligt zij thans, de moeder. Zij was een edel mens. Edel was zij voor haar gezin. Edel voor haar vrienden en zij vond nog altijd tijd om edel te zijn voor haar buren. In één woord, zij was een adelborst.'

Dat waren grappige voorvallen in een zeer ernstig verenigingsleven, dat in de buurt opbloeide. Een verenigingsleven, waarin niet gekeken werd naar geloof, ras of afkomst. In de Joden Houttuinen woonde het gezin van melkboer Woudenberg. De oude Woudenberg was uit Gelderland naar Amsterdam gekomen. Hij was er stadsmelkboer geworden. Melkfabrieken bestonden toen nog niet. Flessenmelk was onbekend. De melkboeren, die met de kar door de stadsbuurten rondgingen, tapten melk uit een vat; ze verkochten per maat. Maar de oude Woudenberg was een ongewone stadsmelkboer. Hij melkte zijn eigen koeien. Van koe naar klant; zonder tussenhandel. De koeien stonden, twaalf in een lange rij, in het onderhuis van Woudenberg's woning in de Joden Houttuinen. Boven de stal woonde het gezin. Boven de woonkamer was de lange, hoge opslagzolder.

De koeien leefden van schillen en afval. Daarvoor zorgden de klanten. Het was een eenvoudige voedselketen: schillen, afval en etensresten gingen van de klanten naar de koebeesten; en de dieren gaven er melk voor terug. Maar een behoorlijk koebeest kan van het vuilnisvat alleen niet leven. Tweemaal per jaar

145