Die-en-die is er nòg ...

dc moeder. Zij was een edel mens. Edel was zij voor haar gezin. Edel voor haar vrienden en zij vond nog altijd tijd om edel te zijn voor haar buren. In één woord, zij was een adelborst."

Dat waren grappige voorvallen in een zeer ernstig verenigingsleven, dat in de buurt opbloeide. Een verenigingsleven, waarin niet gekeken werd naar geloof, ras of afkomst.

In de Joden Houttuinen woonde het gezin van melkboer Woudenberg. De oude Woudenberg was uit Gelderland naar Amsterdam gekomen. Hij was er stadsmelkboer geworden. Melkfabrieken bestonden toen nog niet. Fles-senmelk was onbekend. De melkboeren, die met de kar door de stadsbuurten rondgingen, tapten melk uit een vat; ze verkochten per maat. Maar de oude Woudenberg was een ongewone stadsmelkboer. Hij melkte zijn eigen koeien. Van koe naar klant; zonder tussenhandel. De koeien stonden, twaalf in een lange rij, in het onderhuis van Woudenberg's woning in de Joden Houttuinen. Boven de stal woonde het gezin. Boven de woonkamer was de lange, hoge opslagzolder.

De koeien leefden van schillen en afval. Daarvoor zorgden de klanten. Het was een eenvoudige voedselketen: schillen, afval en etensresten gingen van de klanten naar de koebeesten; en de dieren gaven er melk voor terug. Maar een behoorlijk koebeest kan van het vuilnisvat alleen niet leven. Tweemaal per jaar reed een wagen de Joden Houttuinen binnen, hoog-opgeladen met hooi. Dat werd op de lange opslagzolder gestouwd. De hooiwagen kwam uit de Watergraafsmeer. Als de kar van de Middenlaan komende, de Muiderstraat inreed, ging het als een mare door de hele buurt: ״Er is hooi bij de melkboer." Dan telden alle schoolklassen

66