De Centrale, Vijftig jaar arbeiders-levensverzekering

kennis van het verzekeringsbedrijf deed de heer Van 't Sant direct zien, dat de basis van 'De Centrale' gezond was, en dat het mogelijk zou zijn de oorlogsverliezen te boven te komen. Zijn studie bracht hem tot een belangstelling voor het bedrijf, die zo groot was, dat een onderlinge verhouding groeide, welke voor 'De Centrale' van grote waarde is geweest.

Intussen was in de oorlog het kwaad geschied. De gevolgen van de handelingen gedurende het N.S.B.-beheer waren aanvankelijk niet te overzien. Schade was toegebracht op alle onderdelen van het bedrijf.

Men had het meest waardevolle deel van de effecten-portefeuille, nl. de Amerikaanse en andere stukken, die voor de heren in Berlijn harde deviezen vertegenwoordigden, verkocht, dikwijls beneden de werkelijke waarde. Men had anderzijds aan die effecten-portefeuille stukken toegevoegd, 'gekocht' uit Joods bezit of in beslag genomen van verenigingen, welke het nationaal-socialistisch bewind als vijandig beschouwde. Men had voor millioenen guldens belegd in de aankoop van vaste eigendommen of in hypotheken op zulke eigendommen, eveneens van Joodse bezitters geroofd, of aan 'vijandige' verenigingen ontnomen. Bij het na de oorlog volgende rechtsherstel werd in een groot aantal gevallen de schade, welke was ontstaan, gedeeld tussen de vroegere eigenaar, die in zijn bezit werd hersteld, en 'De Centrale'. Maar in vele gevallen ook kreeg de bank de schade alleen te dragen, doordat zij slechts vorderingen overhield na het rechtsherstel op de heren Duitsers of N.S.B.-ers, die op geroofde eigendommen hypotheek hadden genomen en de centen hadden opgemaakt...

Ernstige schade leed de bank ook door de sterfte onder de Joodse verzekerden. En dat niet slechts in de reeds vóór de oorlog aanwezige portefeuille. Door de bezettersdirectie was ook een aantal portefeuilles van andere instellingen 'overgenomen'. Daaronder was bv. die van de Nederlandse Handelsreizigers Vereniging (N.H.R.V.), die vele Joodse Nederlanders onder haar leden telde.

37