Joodse traditie als permanent leren

Het voortdurende ontstaan van nieuwe inzichten en het toenemende verlangen naar menselijke ontplooiing hebben vanaf de jaren zestig geleid tot de gedachte aan een 'éducation permanente', een levenslang leren. Over de vraag hoe dat permanente leren gestalte zou moeten krijgen, heerst echter nog veel onzekerheid. Vaak worden onderwijsprogramma's - met de beste bedoelingen -zo onzorgvuldig opgezet dat ze juist ten koste gaan van waardevolle cultuurvormen.

In deze situatie heeft het zin te rade te gaan bij de joodse traditie, waar het permanente leren al eeuwenlang, zowel individueel als gemeenschappelijk, intensief wordt beoefend.

Binnen het jodendom neemt het levenslang leren niet 'een', maar zelfs 'de' centrale plaats in: 'Van alle voorschriften is er niet één zo belangrijk als de studie van de Torah. Sterker nog: de studie van de Torah is belangrijker dan alle voorschriften tezamen. Want leren leidt tot doen'. Aldus vat de joodse wijsgeer Maimonides rond 1200 de visie op leren samen zoals die tot uitdrukking komt in de Talmoed. In zijn onderwij sfilosofische dissertatie Joodse traditie als permanent leren maakt de auteur de lezer vertrouwd met de wereld van het joodse 'lernen' en de ontwikkelingen daarin. Iets wat niet alleen van belang is voor wie geïnteresseerd is in de. joodse traditie, maar ook en vooral voor pedagogen, psychologen, onderwijsfilosofen en anderen die zich bezighouden met 'éducation permanente'.

Dr. I. B. H. Abram (1940) studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 1980 cum laude promoveerde op Joodse traditie als permanent leren.

H KOK KAMPEN