Kippesoep was ondenkbaar zonder saffraan

Vooral in de arme wijken moest je wel een paar keer lopen om die vijfendertig cent te krijgen. De kalenders kwamen niet alleen van Joachimsthal, maar ook van de joodse uitgever en boekhandel Hagens uit Rotterdam.

Wat mijn vader ook deed - ik heb dat zelf als kind ook wel gedaan - was nieuwe tsitses aanbrengen als de oude versleten waren.

We hebben heel wat meegemaakt met dat zaakje. Dan werd er bijvoorbeeld om twaalf uur ’s avonds gebeld: „Ach, mijnheer Mol, ik wil daar naar bed gaan en zie dat er geen mezoeza aan de deur zit. Ik zal daar naar bed gaan als er geen mezoeza aan de deur zit.” Als je die mensen had gevraagd wat er in het huisje van de mezoeza staat zouden ze het niet hebben geweten. Het was alleen het idee.

Het was trouwens opvallend dat de niet-joodse vrouwen uit gemengde huwelijken, die toen al vrij veel voorkwamen, meer op dit soort dingen letten dan hun joodse echtgenoten. Een voorbeeld. Een gemengd gehuwd echtpaar komt bij mijn vader een arban kanfous kopen. Dat is een kleine tallis die je onder je kleren draagt, met de tsitses er onder uit. Mijn vader laat verschillende soorten zien, laten we zeggen van een, twee en drie gulden. Die man zegt: „Geef me er maar één van drie gulden.” Waarop die vrouw: „Eén? Je moet er toch twee hebben? Je kan toch niet de straat op als je geen arban kanfous aan hebt? Wat moet er gebeuren als er een in de was is?” Het idee van die mensen. Nichish.

Wij woonden op de Houtmarkt nr. 15. Tegenover ons op de Turfmarkt nr. 15 - vroeger was er water geweest tussen de Houtmarkt en de Turfmarkt - woonde rabbijn Van Gelder. Een heel aardige man. Hij had alleen tegen dat hij heel klein was. Hij had geen voorkomen. Als men sprak over „het rebbetje” wist iedereen over wie het ging. Om maar groot te lijken droeg hij altijd een hoge hoed.

Van Gelder was zeer knap, maar omdat hij geen voorkomen had heeft hij nooit een goede standplaats gekregen als opperrabbijn. Dat wil zeggen, hij was vanaf 1925 opperrabbijn van Zeeland. Daar verdiende hij honderd gulden per jaar mee, twee gulden in de week, geen bedrag.

Niet alleen wij, iedereen had veel contact met hem. Het was