Kippesoep was ondenkbaar zonder saffraan

werd de portefeuille of het partijtje goed in het kluisje gelegd. Dat heeft ontzettend goed gewerkt. Later is hij ook grotere kluizen gaan maken en Sjabbesovens. Daar gingen kolen of hout in en op vrijdagmiddag gingen de pannen met de Sjabbesmaaltijd erin, zodat ze op Sjabbes warm eten hadden. Er bestonden al Sjabbesovens, maar hij heeft ze gemaakt met een plaat èn een rooster. Door de dubbele constructie bleef de oven langer warm.

Voor alle kinderen had mijn vader een klein Sjabbesoventje gemaakt en een groot channeke-ijzer. Dat channeke-ijzer was ontzettend groot, met rozen en blaadjes en met bakjes voor olie. Het channeke-ijzer was te groot om mee te sjouwen in de oorlog, maar het Sjabbesoventje had ik bij me in mijn koffer. Dat wilde ik voor geen geld missen.

Voor ik verder ga wil ik het verhaal over Soekes vertellen: De soeke in de Rapenburgerstraat. Achter de Rapenburgerstraat had je de niet-joodse buurt en Wittenburg en Katteburg. Die werden toen al grotendeels onbewoonbaar verklaard. Die werden afgebroken. Het was een ruïne. De mensen hebben ze moeten overplaatsen naar Watergraafsmeer, die in opbouw was. Die nieuwe buurten waren toen nog niet zo uitgebreid. Zakenlieden, een melkboer, een kruideniertje, een drogist, die hadden ze niet in die buitenwijken. Die hadden daar geen bestaan. Dus ze moesten enkele mensen, die in de handel zaten, een kruideniertje, in een centrum plaatsen. Toen hebben ze in de Rapenburgerstraat, in het joodse gedeelte, eens een kruideniertje geplaatst. Er was een winkeltje vrij. Boven woonde mijnheer Brazalai of Viegeveno, ik weet de naam niet meer precies, die met Soekes altijd op de eerste etage een soeketje heeft gehad. Een firma in Amsterdam verhuurde Soeketjes en die kon je dan in je tuintje krijgen.

Die waren iets groter. Maar je kon ook een soeke op de eerste verdieping krijgen. Het raam werd eruit genomen, er werden twee palen voor de gevel geplaatst, daar werd een vloertje ingelegd, met een dakje. Dan konden de mensen, de orthodoxe mensen hun gebeden zeggen en hun maaltijden gebruiken in dat soeketje.

Zo was er tegen de tijd van Soekes een mijnheer Brazalai of Viegeveno, die zat op de eerste verdieping. Hij was een