Hou vremd ik blief

opzetten kwam (1932) en dat ik mien doctoraal dee doe de Kristallnacht oons Nederlaanse joden verbiesterde (november 1938). Ik hebbe die hiele tied as een naachtmerrie deurleefd. Midden in een wereld, die nog minder van oons begreep as vandaege-de-dag.

Op oons seminarium brocht de talmud-lerer Dr. Jakob Neubauer (in 1934 uut Würzburg naor Amsterdam emigreerd) et Duutse jodendom in zien beste hoedaonig-heden taastber dichterbi’j. Wi’j leesden netuurlik de kraanten. Wi’j ondergongen gelaoten degruui van de NSB. Ik herinnere me nog levendig hoe ik op et Zuderdiep in Grunningen (in Stad) anno 1937 de uutslaegen van de verkiezings volgde (ik was mit vekaansie in et Noorden). Griezelige reminiscentie. An de ere kaant leerde et radicale zionisme oons, dat et verschiensel antisemitisme in de diaspora niet aanders as gewoon was. Et konsekwentenationaolestaandpuntgaf oons innerlik rust. Wi’j hakketakten an de iene kaant mit de goijem en an de aandere kaant mit de assimileerde joden. En dat allemaole mit een zelsverzekerdhied die as ’t waore een twiede netuur veur oons wodden was.

En doe de moffen kwammen?

Ja - doe was votopslag et Joodse Vraogstok keihadde warkelikhied wodden, mit alle gevolgen. Ik gong (omreden d’r veurlopig niks aanders opzat) an een proefschrift warken. Vanzelssprekend: op een positief joods thema. Zo vuulde Romein et ok an, die het mi’j in die eerste oorlogsjaoren tot grote steun west.

Kot nao mien promosie wodde ik lerer an iene van de „dwongen” joodse schoeien, waor o.e. Anne Frank mien leerling west het.

En laot ik daormit ofscheid nemen van mien studiejaoren. Mit een gedicht uut mien debuut-bundel zeer zeker en zeker zeer (1967).

- 34 -