Fragmentarisch naar de Winschoter (4/1):
"Zoals alle Joodse Godshuizen in Nederland werd ook de synagoge in Bourtange kort na de bezetting gesloten en leeggeroofd.... Eindelijk, na 40 jaar van betrekkelijke vrede voor Israël, is het op 3 april zover, dat ’de Sjoel weer Sjoel wordt’ met banken, de Heilige Arke, het podium voor de Rabbi en ingericht met tal
van voorwerpen, zo typisch en traditioneel voor een synagoge.....
Na de verschrikking van de oorlogsjaren werd twee keer een restauratie uitgevoerd, wat in 1974 resulteerde tot informatiecentrum voor de Vesting Bourtange. Allerwegen, ook buiten de Joodse gemeenschap, werd de behoefte tot het terugbrengen in oude stijl van de synagoge steeds groter. Dit resulteerde in 1987 tot oprichting van een commissie, waarin leden met naam en faam in de Joodse wereld en het dagelijks bestuur van de Stichting Vesting Bourtange.....
’Eindelijk komt dan ook in Bourtange een oorlogsmonument.
Hoe de synagoge in de toekomst gebruikt zal worden door onze Joodse vrienden weten we nog niet, maar wel staat vast dat het gebouw open staat als synagogaal museum.’"
Kortom: wat vóór 1940 allang op weg was naar ondergang (los van de catastrofe), wat na 1945 definitief verleden was geworden, dat gaat nu een bloeiende toekomst tegemoet. As kiekkaaste. Veur de goijem; den jeudn hewwe hier nait meer. Noa mien béste waitn.
5