Pakkettenrapport Rode Kruis

7

INLEIDING. .

Na de oorlog werd uit verhalen van gerepatrieerden bekend, dat Nederlandse politieke gevangenen tijdens hun verblijf in concentratiekampen, tuchthuizen en gevangenissen in Duitsland, in vergelijking met gevangenen van vele andere nationaliteiten, op uiterst schrale wijze waren voorzien van Rode Kruis-pakketten, wat tot gevolg had, dat duizenden het leven hadden verloren, die bij een wat ruimere voorziening van pakketten waarschijnlijk het leven zouden hebben kunnen behouden.

In het Dagelijks Bestuur van het Nederlandse Rode Kruis werd in het najaar 1945 door de heer J. C. E. Baron van Lynden — eerste ondervoorzitter — de critiek van illegale zijde op deze zaak naar voren gebracht.

Om de gegrondheid van deze critiek te onderzoeken werd besloten om een commissie van vijf leden in het leven te roepen, t.w. één lid aan te wijzen door het Rode Kruis en vier leden, te benoemen door de Grote Adviescommissie der illegaliteit te Amsterdam.

Deze commissie werd op 29 November 1945 geinstalleerd door de heer H. P. J. van Ketwich Verschuur, directeur-generaal van het Nederl. Rode Kruis. Als leden waren aangewezen: de heer K. Vorrink (voorzitter), mevrouw A. M. Boissevain—van Lennep, de heer W. A. H. C. Boellaard, de heer A. J. Teunissen (allen namens de G.A.C.) en Jhr. G. M. Verspyck (namens het N.R.K.).

Gedurende het onderzoek bleek het werk der commissie zo veelomvattend te zijn, dat de aanstelling van een rapporteur noodzakelijk was. Als zodanig werd in December 1945 de heer H. van der Maaden benoemd.

OPDRACHT.

Aan bovengenoemde commissie werd opgedragen om in deze ernstige zaak na te gaan, of er bij de pakkettenvoorziening fouten zijn gemaakt en zo ja, welke instanties of personen daarvoor verantwoordelijk gesteld moeten worden.

Het onderzoek bepaalde zich oorspronkelijk tot pakketzendingen aan politieke gevangenen. Door de samenhang met de pakketzendingen aan andere categorieën gevangenen bleek het niet mogelijk om te blijven werken volgens deze beperkte opdracht, zodat de taak der commissie zich tenslotte niet alleen uitstrekte tot de politieke gevangenen, maar ook tot andere categorieën, zoals de gijzelaars, gedeporteerde Joden en krijgsgevangenen, alsmede het onderzoek inzake het evacueren van Nederlandse gevangenen kort voor en na het einde van de oorlog.

Ter verduidelijking diene, dat, waar in dit rapport gesproken wordt over politieke gevangenen, hierbij ook gerekend moeten worden de