Napoleon

DE TRAGIEK VAN NAPOLEON 79

klemmendst eischten. Is dat geen tragiek, geen schrikkelijk botsingsspel van het lot? Met een sarrende onbeschaamdheid bemodderden ze hun strijd-afgod, loerende op een even gunstige en vette functie bij de Bourbons, als ze bij den gevallen Napoleon bezetten.

Napoleon-zélf kon zulk een laaghartig overloopen naar den vijand, zulk een ziels-verraad niet dragen. ״Ze hebben hart noch ziel", riep hij uit. ״Het lot heeft mij niet zóó geslagen als deze daden van weerzinwekkende zelfzucht en trouweloosheid mijner wapenbroeders." Hij had ze met eer, rijkdom en roem overladen; hij had ze als dappere soldaten bemind, zooals alleen Napoleon 't kon.... Neen.... hij kón dit schurken-verraad niet dragen.

's Avonds, in alle eenzaamheid nam hij vergif in. Hevige kramppijnen scheurden zijn lichaam. Hij kon het kermen niet smoren. Zijn kamerdienaar |Constant snelde toe en zag den keizer krimpen in stuiptrekkingen. In zijn lijflijke ellende jammerde zijn stem nog: /Marmont heeft me verraden en in 't hart geslagen. Ik hield zoo veel van hem.Tietthier's afval heeft me den genadeslag toegebracht. —foeter Yvon, in allerhaast geroepen, kon nog een sterk tegengift bezorgen, dat hem redde. (Coulaincourt verhaalt: ״Toen Napoleon wakker werd kwam ik voor zijn bed staan. De bedienden verwijderden zich, we bleven alleen. Zijn uitgema-gerde wangen en zijn ontzielde blik waren vreeselijk om aan te zien. Hij zocht met zijn doffe oogen de dingen, tastend en zwak-herinnerend om zich heen. Heel zijn doodsbleek gelaat drukte smart, vernietiging uit."

Bij deze opleving klaagde hij ondanks zijn pijn weer: ״Het lot wilde niet dat ik omkwam door vergif. O, denk niet, dat het verlies van mijn kroon mij zoo bedroeft. Mijn loopbaan was genoeg voor den roem van één man.... Maar wat me het hart