Napoleon

PSYCHOLOGIE VAN DEN KUNSTENAAR-HISTORICUS II

dwingen, tergen en schenden. Lanfrey noemt hem de meest wanstaltige saamtreding van Mephisto en Satan in één gestalte, rangschikt hem om zijn misdadigheid, aan de spits der/Borgia's. ') Lanfrey schrijft absoluut zonder haat en cfweperij. Eerder koel-critisch, nuchter, met een ietsje droefnis in de bijna onbewogene stem om zooveel verdorvenheid en ontaarding. Taine in zijn Le Régime Moderne, vooral in het deel dat een op zichzelf staande karakterontleding van Napoleon bevat, schrijft even ijskoel, schijnbaar moordend logisch over het ondier van Corsica, door niets anders dan feiten aaneen te schakelen, gelijk Lanfrey, gelijk /"Masson, gelijk [Lévy. Dat juist is het verbijsterende. Wat,.... zegt Lévy, Napoleon een Italiaansch bandiet a la (Castracani, een monster van zelfzucht, een af-stootelijke vrouwverachter? Ik zal je eens wat anders toonen. Arthur Lévy treedt voor en doet niets anders dan officieele brieven, gegevens, documenten en feiten leven, door Bonaparte's lasteraars of verzwegen of vervalscht. Napoleon een vrouwenranselaar ? Wacht, zegt hij, ziehier een reeks brieven; ziehier een aller-beminlijkst charmeur, een teeder-dichterlijk idealist. Alleen reeds zijn liefdes-uitstortingen voor de zeer beminde Poolsche mevr. {Walewska bewijzen zoo allerklaarblijkelijkst het tegendeel. Ook zijn houding tegenover de lichtzinnige, elegant-dwalende en weel-de-streelende Josephine, de behaagzieke en koud-wulpsche vrouw der groote wereld, hoe innig-ver-gevingsgezind was deze niet, hoe roerend van overgave en geloof in 't goede. Er zijn zeer begaafde Franschen die zich door de smerigste en meest lasterende schotschriften der Franschen hebben laten beïnvloeden in