Het Jonas Daniel Meijerplein

r^Aan onze gemeenteleden._>

In een plechtige zitting ten stadhuize, op donderdag, 21 oktober 1954 — 25 Tisjrie 5715 — werden ten overstaan van Notaris Th. Heimans door het toenmalige Kerkbestuur de gebouwen der Grote en Nieuwe Synagoge, tezamen met andere gebouwen en terreinen der Hoofdsynagoge aan het Jonas Daniël Meijerplein, de Nieuwe Amstelstraat en de Nieuwe Herengracht, overgedragen aan de Gemeente Amsterdam. Bij deze overdracht zegde de toenmalige voorzitter van het Kerkbestuur toe, dat er eerlang een monografie zou verschijnen, waarin de betekenis van het J. D. Meijerplein binnen het Joodse Amsterdam zou worden uiteengezet.

De herdenking van het 325-jarig bestaan onzer Gemeente op Rosj Hasjana van het jaar 5721 leek het huidige Kerkbestuur een passend moment deze belofte in te lossen. Het vond Dr. J. Meijer bereid de opdracht tot het schrijven van deze monografie te aanvaarden. De uitgave ervan werd door diverse omstandigheden uitgesteld tot vandaag.

Op de dag voor ons bevrijdingsfeest ligt dit boek dan voor U. Nog éénmaal rijzen daaruit de gebouwen voor ons op. En dit niet alleen. Ook de mannen en vrouwen, die hier in- en uitgingen — drie eeuwen lang — treden naar voren. Zij waren, zo kunnen wij het lezen, samengegroeid met hun Amsterdamse omgeving en daarnaast bewaarden zij hun eigen Joodse wezen in volmaakte trouw.

Voor al die geslachten wil dit boek een monument van herinnering zijn. Een herinnering aan groten en eenvoudigen, aan mannen van naam en talloze ongenoemden, in alle schakeringen van hun wezen. Gebogen over folianten in de leerschool, maar ook zwoegende in hun dagelijkse strijd om het bestaan. In vrome aandacht bijeen in de talrijke Synagogen van Amsterdam, waar zij des vrijdagmiddags werden opgeheven uit de zorgen van zes dagen arbeid, naar de stralende sfeer van de Sjabbath. „De deur naar het verleden is in het slot gevallen”, zegt de schrijver ergens. Dat is juist. Verweesd en verlaten ligt het Plein. Maar in onze harten bewaren wij de onuitwisbare herinnering aan hen allen. En op dit moment gaan onze gedachten uit naar de vele tienduizenden onzer Gemeenteleden, die nameloos werden omgebracht door de wrede hand van de bezetter. Mogen hun zielen gebundeld worden in de bundel van het Eeuwige Leven.

Vandaag willen wij aan dit woord van rouw nog iets toevoegen. De deur van ons Amsterdams verleden moge in het slot zijn gevallen, maar de poorten naar een Joodse toekomst staan thans wijder open dan ooit. Het is ons aller historische taak de arbeid van onze gedecimeerde Gemeente zo krachtig mogelijk op deze toekomst te concentreren. En nog een moment verwijlende op het Meijerplein, richten wij onze bewuste blikken naar Israël, het land van hernieuwde Joodse glorie.

Pesach 5721, precies 290 jaren nadat de Grote Sjoel werd ingewijd, verschijnt dit boek. Moge deze symbolische datum ons heffen „uit droefenis, naar een blijde toekomst, uit rouw naar de sfeer van een feestdag”.

Erew Pesach 5721

Amsterdam  —

31 maart 1961

Het Kerkbestuur der Nederlands-Israëlietische Hoofdsynagoge te Amsterdam,

S. A. THEMANS, voorzitter    J.    PARSSER, lid

Mr. Dr. M. KÖNIG, lid    A. H. VEDER, lid

M. J. LOONSTEIN, lid    I. J. WISLICKI, lid

B. W. DE JONGH, secretaris