Hoge hoeden, lage standaarden

HOGE HOEDEN / LAGE STANDAARDEN

Dat van deze synagogen een deel in 1940 al lang gesloten was, laten wij nu maar onbesproken. Wij komen alles bij elkander toch nog niet eens tot 3500. Tel daarbij op de Portugese Synagoge, een aantal buurt-synagoges, doe het zo optimistisch mogelijk en ge haalt nog niet eens een optimale bezetting van 10%! En dan te bedenken in hoevele van zulke bedehuizen op Sabbath nog niet de helft - op werkdagen nog niet een tiende kwam.

Maar het Nederlandse jodendom leefde onbekommerd voort, onder zijn half-academisch gevormde rabbijnen en zijn parnassijns, die samen als het moest pal stonden voor de zaken des jodendoms. Onbegrijpelijke evolutie, die tot een topper leidt als na 1932 reeds Duitse vluchtelingen (toch al met de nek aangekeken) opnieuw de basis leggen voor. .. een reform. Dus toch de erfenis van Dünner aangetast? Dat de hemel het verhoede.

In een brochure uit 1932 (‘Wij blijven trouw aan ons oude Jodendom') formuleren naast ter zake bevoegden als David Cohen volstrekt vrijzinnige joden (die ten overmate van dit jodendom absoluut geen benul hadden) hun ‘orthodoxe’ standpunt. Ook hier gaat A. Asscher voorop met zijn (door een van zijn secretarissen geformuleerde) gemeenplaatsen.

‘En wat wij moeten handhaven, als een eisch van zelfbehoud, als een eisch ook van het oogenblik, dat is een één en onverdeeld Jodendom. Het is immers duidelijk, dat de Joodsche weerstandskracht berust op het feit, dat iedere Jood weet, thuis te behooren bij de Gemeente van zijn plaats, en iedere Gemeente wederom bij het Kerkgenootschap! Het Kerkgenootschap dat zijn kracht zal blijven vinden in de handhaving van het overgeleverde Jodendom!’

Gevolgd deze keer door naamgenoot Mr. B. E. Asscher, die als een volstrekt assimilant en neoloog de eeuwigheid is ingegaan, maar die hier durfde schrijven:

‘zonderlinge mentaliteit

Donker is de gezichtseinder voor het Joodse volk!

Voor wie de geschiedenis kent, kan dit geen verwondering baren. Heftig bewogen tijden, gelijk wij die thans doorleven, hebben zich,

44