Van Israelieten tot Israeliers

INLEIDING

De oprichting van de Staat Israël in 1948 heeft het Oude Volk opnieuw in het centrum der wereldbelangstelling geplaatst. Opnieuw! Want de grote Duitse Jodenmoord gedurende de Tweede Wereldoorlog had het 20 genoemde Joodse vraagstuk toch reeds een betreurenswaardige populariteit bezorgd. Maar juist na en naast deze catastrofe troffen de wereld het elan en de vitaliteit van deze kleine natie, die tussen 1940 en 1945 van haar 18 miljoen ongeveer een derde had zien vernietigen in gaskamers en concentratiekampen.

Het Joodse volk had dus de genocide niet alleen overleefd, maar het had ook de geestkracht behouden die nodig was voor een nationale wedergeboorte. En zo wierpen de schijnwerpers der publieke opinie wederom hun licht op de Jood. Sociologen en historici occupeerden zich met een van de raadselen der wereldhistorie en een onafzienbare hoeveelheid studies trachtte het wezen van deze groep te doorgronden.

Deze studie pretendeert slechts te zijn een verantwoord historisch overzicht over de ontwikkeling van de Joodse geschiedenis gedurende de laatste anderhalve eeuw. De schrijver gaat uit van de periode waarin de Emancipatie der Joden in West-Europa een feit is geworden of schijnt te worden. Hij analyseert de invloed die deze gelijkstelling van de Joden met de anderen heeft gehad op de interne evolutie der Joden, die — om de gelijkstelling te kunnen aanvaarden — zich moesten assimileren aan hun omgeving.

Hoe deze assimilatie tenslotte mislukte en waardoor dit het geval was, wordt in het verloop van deze studie duidelijk gemaakt. Een wonder manifesteerde zich! Het Joodse volk zou zich niet gelijkschakelen en evenmin gelijkgeschakeld worden. De ideeën van tolerantie, die in de tweede helft der achttiende eeuw waren gepropageerd, hadden geen rekening gehouden met instincten, die met name ten aanzien van de Joden gedurende de gehele vorige eeuw bleken voort te bestaan. Instincten, die naarmate de moderne tijd naderde zich steeds heviger schenen te uiten. Het was eerst in de tweede helft der negentiende eeuw dat het intussen maar al te populair geworden woord antisemitisme ontstond.

Uit de reacties hierop ontstond ook zijn tegenpool: het zionisme. De Joodse journalist Theodor Herzl vond in de Dreyfus-affaire, die hij als Weens journalist moest verslaan, de inspiratie voor een nieuwe renaissancebewe-ging, die haar verwezenlijking beleefde in de stichting van Israël. Ongeveer

7