Het verdwenen Ghetto

De Droosje

Later was de Nieuwe Sjoel het centrum van de Amsterdamse „droosje” op Sjabbathmiddag. Daar werd het woord van God op eenvoudige wijze, aan de armen der buurt overgebracht.

Hier was het oord van Dr. de Hond. Hem heb ik, temidden der zijnen, dikwijls gehoord. Vaak zeer alledaags. Doch menig keer, uiterst brillant. Zo toen hij eenmaal het lied aan de Schelf-zee parafraseerde. Beginnende met een dichterlijke exclamatie, waarvan het refrein bestond uit de woorden der soldaten van Xenophon: Thalatta — Thalatta.

„Choppes”

Ook was deze Synagoge in onze dagen de plaats waar de „eerste en tweede klas Choppes” werden bezegeld. Men ging dan aan de linkerkant door de gang en belandde in de „consistoriekamer”. Waar in de herfst de examina plaats vonden voor Godsdienstonderwijzer en de Rabbinale rangen. Er was een ballustrade, waar Jan Publiek zich kon amuseren met het pijnigen der arme candidaten. En soms zelfs haar afkeuring te kennen gaf.

Bij de „Choppes” was hier gelegenheid tot feliciteren. Het ging er in de regel wel gezellig toe. Een zekere burgerlijkheid was er niet vreemd aan.

Buiten wachtten dan, aan de poort, de „schnorrers” op hun „matone”. Kiksie en de „sterrekoeker” met zijn vrouw, die haar man begeleidde op een tamboerijn, als hij zijn lied zong, met het begin: „Riegen kan ik niet”. Ook was er eens Josj de Hondenmepper, die zo graag rauw vet at, bij Koster op de Breestraat, op de hoek van de steeg. Tenslotte de arme vrouw met de gedraaide handen. En „Pronkbeen”» die zijn linkerbeen geslingerd hield om een stok, als een gordel van smaragd.

Zelfs was er een man die „niks” had en daarom een stuk van zijn onderkleding den volke toonde....

We staan nu voor het huis tussen Neie en Groote Sjoel.

Rebbe Awrohom Delaville

In 1807 woonde hier — Daniël Delaville. Boven het Mikwe.

Aan hem werd in 1807 een zoon geboren: Awrohom — de latere Rebbe Awrohom Delaville. Die in 1827 leraar werd in het Hebreeuws aan het oude Seminarium. Leraar van velen.

Hij was een echte Rebbe: Delaville. Die in de Chewre (wie zal eens de cultuurhistorie der Amsterdamse Chewre schrijven!) leerde

48