Het verdwenen Ghetto

Titel
Het verdwenen Ghetto

Jaar
1978

Pagina's
162



Klank-zaal voor het op-stuivend gehuil uit den nu stem verkregen bodem zelve.

Straat der verheuging voor het doortrekkend volk.

Bal-zaal voor uitgaand Israël.

Joden straat, die de gewillige plavei-weg met stalen liggers voor de snelle tramwielen uitdrilt van af de Heerengracht in eene stemming van fatsoendelijkheid tot voor de buurten van belofte om de kinderen van uit den omtrek te ontvangen tot een tierend verzaam en waarhenen zij haken om te komen dag op, dag neer, uitzettend hun leger in kronkelende zwaaien met nog iets eener Egyptische uittochthaast in de bewegingen, uit de verschrompelde hokken hunner ver jakkerde huizen”.

Neen, dit citaat is niet van Dr. de Hond. Het is ontleend aan een feuilleton van de dichter A. van Collem, voorkomend in „De Kroniek” van P. L. Tak. 1) Van Collem, aanvankelijk Zionist, eerste voorzitter der N.Z.B., werd later gegrepen door het Communisme. Dat hij beleed met de hardnekkigheid van zijn oude geloof — en de gloed van het Messianisme zijner vaderen. In vers en verhaal, dat hij ons naliet, wordt menig brokje heimwee beluisterd. Ook dit stukje proza, dat ik U voorlees. Voor moet lezen. Want zonder gevoel voor het verleden, durf ik in deze verwoeste straat Uw gids niet zijn.

En toch was dit slechts de Breestraat van 1896. Er was er een van 1796... . van 1696.... en misschien van 1596... .

Kokadorus

Aan de rechterkant •—- vlak naast de vroegere drukkerij van Joachimsthal — woonde in mijn jeugd: Meijer Linnewiel. Meer bekend onder de naam Professor Kokadorus (de echte!). Geboren 22 Maart 1867 te Leeuwarden en gestorven 27 Mei 1934 te Amsterdam. 6a)

Aan zijn naam verbindt zich alles, wat wij kunnen zeggen, over de „gijn” der Joodse marktkooplieden. Jan Feith heeft zijn Memoires ingeleid. Maar wat zeggen al deze hoofdstukjes over de reacties, die deze man te weeg wist te brengen. Op het Amstel-veld en het Waterlooplein. Waar ik hem nog eenmaal hoorde, bij de verkoop van tapijten.

„De koopman van Noord-Yenetie” zoals hij zichzelf graag noemde. Wiens humor hier en daar wat tekenen van zelfhaat vertoont. Maar niettemin van een zeer speciale kernachtigheid is vervuld. Vooral zijn politieke beschouwingen waren onovertroffen.

Zoals het gedicht over de lintjeskwestie van Abraham Kuvper, waarin een zekere Leman een rol speelt. Een Jood „met

99

1

) Zondag 24 Mei 1896. 8a) Linnewiel = „Luneville”, gelijk blijkt uit de archieven

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition).
Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen.


Weergave
Afbeelding / Tekst (OCR)

Alle boeken in deze digitale bibliotheek kunt u gratis lezen of downloaden. Met een vrijwillige donatie helpt u ons met het in stand houden en verder uitbreiden van de bibliotheek. Klik hier als u een bijdrage wilt overmaken.