Van Israëlieten tot Israëliërs

Land op de Turken, met de plechtige belofte de Joodse Staat te herstellen. Er werd niet op gereageerd.

In de jaren na 1805 mengt de Keizer zich direct in de aangelegenheden van het Westeuropese Jodendom. Na Austerlitz en Jena voelt Napoleon zich als het ware aangewezen om het toenmalige Joodse Vraagstuk in de kern aan te vatten. Zijn initiatief tot het bijeenroepen van een Joodse Notabelenvergadering (1806), weldra gevolgd door een Groot-Sanhedrin (1807) — beide te Parijs — wijst in deze richting. De naam “Sanhedrin" en ook het aantal van zijn leden (nl. 71, t.w. 46 Rabbijnen en 25 leken) verplaatsen ons bewust naar een beroemde fase in de Joodse historie. Bonaparte treedt pathetisch het panorama van een eeuwenoud verleden binnen en neemt de groteske allure aan van een soort Messias. De enscenering wijst geheel in deze richting. Als voorzitter, bekleed met de oorspronkelijke titel “Nasie”, fungeert de Elzasser Rabbijn David Sinzheim; de Italiaanse Rabbijn Josua Segre verkrijgt als eerste vice-president de klassieke titel van “Aw-Beth-Din”; voor de tweede vice-president Abraham Cologna uit Mantua wordt het aloude begrip “Chagam” uit het stof der eeuwen opgediept. De openingszitting voltrekt zich in de sfeer die vereist mag worden voor een congres, dat op het hoogste niveau zal zorgen voor het sluitstuk van een probleem waarmee al veel te lang is rondgestumperd. Met een Tora-rol in de hand spreekt David Sinzheim in het Hebreeuws een gebed uit voor “onze onsterfelijke Keizer” en ... voor de zege van zijn altijd zegevierende armeeën. Abraham Cologna belandt via zwierige Italiaanse volzinnen al heel spoedig in het bekende 37e hoofdstuk van Ezechiël. De dorre beenderen zouden tot leven worden gewekt door een homo novus onder de Profeten, “een scheppend genie, dat onder alle sterfelijke mensenkinderen het meest volmaakte evenbeeld van God mocht worden genoemd...”.

Voor ons is het intussen belangrijk vast te stellen dat dit Sanhedrin van het Westeuropese Jodendom feitelijk alleen maar concessies eiste, die zich kwalijk verdroegen met de innerlijke structuur van een volk dat al vele eeuwen droomde van een volstrekt andere Verlosser en dat in grote geledingen bleef dromen. De “wakkeren”, die achter Napoleons onwezenlijke Rechtbank machineerden en die het gezag van de machtige Keizer gebruikten om de Emancipatie der Joden naar binnen te consolideren, haalden in het Parijs van 1807 een twijfelachtige buit binnen, waarvan de innerlijke waarde al spoedig discutabeler zou blijken dan op het eerste gezicht te lezen viel uit de parmantige Decisiën van den Grootcn Sanhedrin, in ISO7 te Parijs vergaderd geweest en die overal in de diaspora werden gedrukt en verspreid.

Ook de Amsterdamse Joden werden gewaar dat zij in het vervolg Israëlieten zouden worden genoemd en dat er nieuwe dagen waren aangebroken